Гъэмэфэ мафэхэр сыдэущтэу бгъэкӀуагъэха?
| мазэхэр | илъэсым илъэхъанхэр | тхьэмафэм имафэхэр | ом изытет | чэщ-зымафэм иуахътэхэр |
1. ГущыӀэхэр угу къэгъэкӀыжьых. Вспомни слова.
Сыд?
Илъэс, илъэсым илъэхъан, гъатхэ, гъэмаф, бжыхьэ, кӀымаф; илъэсым имазэхэр, щылэ маз, мэзай, гъэтхапэ, мэлылъфэгъу, жъоныгъуакӀ, мэкъуогъу, бэдзэогъу, шышъхьэӀу, Ӏоныгъу, чъэпыогъу, шэкӀогъу, тыгъэгъаз; блыпэ, гъубдж, бэрэскэжъый, мэфэку, бэрэскэшху, шэмбэт, тхьаумаф; нэфшъагъу, пчэдыжь, щэджагъу, щэджэгъоуж, пчыхьэ, чэщы, мафэ.
Сыд ышӀэрэр? Сыд ышӀагъэр? Сыд ышӀэщтыр?
КъэкӀо, къэкӀуагъ, къэкӀощт, къэсы, къэсыгъ, къэсыщт, къехьэ, къихьагъ, къихьащт, екӀы, икӀыгъ, икӀыщт, блэкӀы, блэкӀыгъ, блэкӀыщт; нэф мэшъы, чэщ мэхъу (хъугъэ, хъущт), мэзахэ мэхъу (хъугъэ, хъущт); сикӀас, сикӀасэп, сыгу рехьы (рихьыгъ, рихьыщт), сыгу рихьырэп (рихьыгъэп, рихьыщтэп).
Сыд фэд?
Дахэ, дэгъу, шӀагъо, гъэшӀэгъон, чэфы, фабэ, жъоркъ, чъыӀэ, чъыӀэтагъ, щтыргъукӀ, лыгъу-лыст, ошӀу, уае, оял, огъу, огъул, гъэбэжъу.
Сыдэущтэу?
Пасэу, кӀасэу, псынкӀэу, жъажъэу, ошӀэ-дэмышӀэу, чъыӀэу, чъыӀэтагъэу, фабэу, шӀагъоу, жъоркъэу, щтыргъукӀэу, лыгъу-лыстэу, ошӀоу, оялэу, огъоу, огъулэу, гъэбэжъоу, чэфэу.
2. УпчӀэмэ джэуапхэр къятыжьых. Ответь на вопросы.
- Мэзэ тхьапша илъэсым илъыр?
- Сыда ахэмэ ацӀэхэр?
- Илъэсыр лъэхъан тхьапшэу зэхэта (состоит)?
- Илъэсым илъэхъанхэм сыда ацӀэхэр?
- Гъэтхэ мазэхэм сыда ацӀэхэр?
- Гъэмэфэ мазэхэм сыда ацӀэхэр?
- Бжыхьэ мазэхэм сыда ацӀэхэр?
- КӀымэфэ мазэхэм сыда ацӀэхэр?
- Тхьэмэфэ тхьапша мазэм илъыр?
- Мэфэ тхьапша тхьэмафэм илъыр? Сыда ахэмэ ацӀэхэр?
- Чэщ-зымафэм иуахътэмэ сыда ацӀэхэр?
3. Шъхьэ приставкэхэр угу къэгъэкӀыжьых. Шъошэ зэфэшъхьафхэм арыт глаголхэм къядж. Вспомни приставки, обозначающие лицо. Прочитай глаголы в разных формах.
| — ИкӀаса? Любит? | — ИкӀасэба? Не любит? |
| — Ары. | — Хьау. |
| сикӀас | тикӀас | сикӀасэп | тикӀасэп |
| уикӀас | шъуикӀас | уикӀасэп | шъуикӀасэп |
| икӀас | якӀас | икӀасэп | якӀасэп |
| — Ыгу рехьа? Нравится (ему)? | — Ыгу рихьырэба? Не нравится (ему)? |
| — Ары. | — Хьау. |
| сыгу рехьы | сыгу рихьырэп |
| угу рехьы | угу рихьырэп |
| ыгу рехьы | ыгу рихьырэп |
| тыгу рехьы | тыгу рихьырэп |
| шъугу рехьы | шъугу рихьырэп |
| агу рехьы | агу рихьырэп |
4. УпчӀэмэ джэуапхэр къятыжьых.
- Сыдэущтэу бгъэкӀуагъэха уигъэпсэфыгъо мафэхэр?
- Тыдэ ахэр щыбгъэкӀуагъэха?
5. Уиныбджэгъу диалогым къыдедж. Ар езбырэу зэгъашӀэ. С другом прочитай диалог. Выучи его наизусть.
— Сэлам, синыбджэгъу!
— О-о-о! Сэлам! Сыдэу сыкъыпфэзэщыгъ (как я по тебе соскучился)!
— Сэри ары. Гъэпсэфыгъо мафэхэр тыухыгъэх. Джы мафэ къэс тызэрэлъэгъущт. (Теперь будем видеться каждый день.)
— Гъэмафэр сыдэущтэу бгъэкӀуагъа?
— Дэгъу дэдэу, чэфэу згъэкӀуагъэ. Оры?
— Сэри гъэмафэр гъэшӀэгъонэу згъэкӀуагъэ.
— Тыдэ укӀогъагъ?
— Лагерым сыщыӀагъ. Москва сятэшым дэжьи сыкӀогъагъ.
— Тэ тиунагъокӀэ хы ШӀуцӀэм тыщыӀагъ. Сянэжъ дэжьи чылэм сыщыӀагъ.
Выпиши слова на вопрос сыдэущтэу?